Οι συνέπειες ενός νέου κουρέματος του ελληνικού χρέους

Οι συνέπειες ενός νέου κουρέματος του ελληνικού χρέους

Μια ενδεχόμενη υποχώρηση της Γερμανίας στην απαίτηση του ΔΝΤ για νέο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, είναι απολύτως σαφές ότι οδηγεί σε απώλειες τη Γερμανία. Ποιες όμως είναι αυτές οι απώλειες και ποιες άλλες χώρες υφίστανται συνέπειες από μια τέτοια εξέλιξη;

Ο EFSF συγκροτήθηκε για να παρέχει οικονομική βοήθεια στα κράτη μέλη της Ε.Ε. που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες. Τα κεφάλαια του EFSF προέρχονταν από κρατικές εγγυήσεις. Το αρχικό ποσό των εγγυήσεων που είχε στη διάθεσή του ο μηχανισμός ήταν 440 δις. ευρώ. Η συμμετοχή του κάθε κράτους στις εγγυήσεις αυτές ήταν αντίστοιχη με τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Έτσι, το μεγαλύτερο μερίδιο αντιστοιχούσε στη Γερμανία (27,06%) και το δεύτερο μεγαλύτερο στη Γαλλία (20,32%). Ένα «κούρεμα» στα δάνεια που έχει χορηγήσει ο μηχανισμός, θα επιβαρύνει τις χώρες της Ε.Ε, κατά το ποσοστό συμμετοχής τους. Έτσι το μεγαλύτερο βάρος από μια τέτοια εξέλιξη θα το υποστεί η Γερμανία, αλλά πλήγμα θα υποστεί και η Γαλλία, η Ιταλία που συμμετέχει κατά 17,86% και η Ισπανία με ποσοστό 11,87%.

Ένα ενδεχόμενο κούρεμα επομένως, θα επιβαρύνει όχι μόνο τη Γερμανία, αλλά και χώρες που αντιμετωπίζουν ήδη δημοσιονομικά προβλήματα, δηλαδή χώρες που έχουν ήδη αποφασίσει να προσφύγουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό για βοήθεια (Ισπανία) και άλλες που βρίσκονται στα πρόθυρα του μηχανισμού (Ιταλία) ή η προσφυγή τους σε αυτόν θεωρείται πιθανή εξέλιξη (Γαλλία). Μια τέτοια απόφαση επομένως, μπορεί να οδηγήσει -σε πρώτη φάση- σε απώλειες που είναι διαχειρίσιμες για το γερμανικό καπιταλισμό, μπορεί όμως να ξεκινήσει ένα ντόμινο προσφυγών στο μηχανισμό στήριξης, αφήνοντας τον χωρίς σημαντικά στηρίγματα πέρα από τη Γερμανία.

Ο EFSF πέρα από τις κρατικές εγγυήσεις, έχει αντλήσει κεφάλαια και από την αγορά εκδίδοντας δικά του ομόλογα. Για τα ομόλογα αυτά υπάρχει εγγύηση των κρατών που συμμετέχουν στο μηχανισμό και δεν έχουν προσφύγει ακόμα σε αυτόν. Οι εγγυήσεις έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να υπάρχει ένας παράγοντας «υπερκάλυψης». Έτσι για κάθε 1 δις. ευρώ ομολόγων του EFSF, παρέχονται εγγυήσεις 1,65 δις. ευρώ, από τα οποία το 1 δις. παρέχεται από τις χώρες «υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης», δηλαδή από Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και Λουξεμβούργο. Κίνητρο για όσους τοποθετούν τα κεφάλαιά τους σε αυτά τα ομόλογα είναι το επιτόκιο που είναι αρκετά υψηλότερο από το μέσο σταθμικό επιτόκιο των ομολόγων των παραπάνω χωρών (1,01% τον Ιούνιο για 5ετή ομόλογα), αλλά και υψηλότερο ακόμα και από τον πιο «αδύναμο κρίκο» του «κλαμπ των 6», δηλαδή της Γαλλίας. Επιπλέον, οι εγγυήσεις που παρέχουν αυτές οι χώρες υπερκαλύπτουν την αξία των ομολόγων. Αυτός είναι και ο λόγος που οι εκδόσεις αυτών των ομολόγων βρήκαν ανταπόκριση και μέχρι τον Ιούνιο είχαν τοποθετηθεί σε αυτά 109 δις. ευρώ. Η γερμανική συμμετοχή σε αυτές τις εγγυήσεις ανεβαίνει στο 29,06%, κατά τι μεγαλύτερη από τη γερμανική συμμετοχή στον EFSF, ενώ αν υπολογιστεί η συμμετοχή της Γερμανίας σαν ποσοστό του «κλαμπ των 6», το ποσοστό της ανεβαίνει στο 46,7%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τη Γαλλία είναι 21,8% και 35%.

Ποσό

Επιτόκιο 5ετούς

ομολόγου (Ιούνιος)

Ομόλογο EFSF

€ 1.000.000.000

1,82 %

Συμμετοχή κρατών

Γερμανία

€ 479.649.766

0,55 %

Γαλλία

€ 360.198.927

1,52 %

Ολλανδία

€ 101.014.362

1,20 %

Αυστρία

€ 49.179.977

1,36 %

Φινλανδία

€ 31.759.159

0,95 %

Λουξεμβούργο

€ 4.424.864

Σύνολο εγγυήσεων «υψηλής αξιολόγησης»

€ 1.026.227.054

Ιταλία

€ 316.517.746

5,84 %

Ισπανία

€ 210.326.270

6,24 %

Βέλγιο

€ 61.436.340

2,16 %

Σλοβακία

€ 17.562.659

Σλοβενία

€ 8.327.954

Εσθονία

€ 4.533.773

Κύπρος

€ 3.467.454

Μάλτα

€ 1.600.750

Πλεονασματικές εγγυήσεις

€ 623.772.946

Συνολικές εγγυήσεις

€ 1.650.000.000


Αυτά τα ποσοστά δείχνουν τι μπορεί να χρειαστεί να πληρώσει το γερμανικό κράτος στο ενδεχόμενο ενός ντόμινο που θα οδηγεί στο μηχανισμό στήριξης τη μία χώρα μετά την άλλη.

Σήμερα, ο EFSF έχει αντικατασταθεί από τον ESM. Ο EFSF εξακολουθεί να υφίσταται, ενώ και τα δάνεια που έχει χορηγήσει παραμένουν απαιτητά, αλλά από εδώ και πέρα η όποια χρηματοδότηση κρατών της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν δυσκολίες θα γίνεται από τον ESM. Ο νέος μηχανισμός μπορεί να δανείζει απευθείας τράπεζες, χωρίς τα κεφάλαια που δανείζει να εγγράφονται σαν κρατικό χρέος, ενώ απαιτείται από τα κράτη μεγαλύτερη συμμετοχή σε κεφάλαιο, κατά αναλογία με αντίστοιχη ρήτρα του ΔΝΤ, σύμφωνα με την οποία το ποσό που μπορεί να δανειστεί κάθε κράτος έχει σχέση με τη συνδρομή που πληρώνει στο ταμείο. Τα νέα δάνεια σε Ελλάδα, Ισπανία και Κύπρο θα δοθούν από τον ESM.

Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις και κάτω από την πίεση του ΔΝΤ, το πλέον πιθανό είναι το Βερολίνο να προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο και να αξιοποιήσει όσο περισσότερο μπορεί τη σημερινή πλεονεκτική του θέση. Αργά ή γρήγορα όμως θα πρέπει να πάρει μια επώδυνη απόφαση, η οποία θα επιβληθεί από τις ίδιες τις εξελίξεις, όσο η κρίση χρέους στην Ε.Ε. εξαπλώνεται και όσο το «ελληνικό πρόβλημα» -και οι κίνδυνοι που απορρέουν από αυτό- παραμένει άλυτο.