[2024-02-14] Σχετικά με το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών
Σχετικά με το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών
Ο νόμος για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών επιδιώκει να λύσει δύο προβλήματα: 1. την κατοχύρωση νομικής σχέσης του παιδιού με τον σύντροφο του φυσικού γονέα και 2. τη δυνατότητα υιοθεσίας παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια.
Όπως προκύπτει από τον δημόσιο διάλογο, τα ζητήματα αυτά θα μπορούσαν να λυθούν από την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης. Η κυβέρνηση ακολούθησε τη διεθνή πρακτική της θέσπισης γάμου, έχοντας σαν επιπλέον επιχείρημα την άρση της διάκρισης σε βάρος των ομόφυλων ζευγαριών, τα οποία πλέον θα μπορούν να συνάπτουν γάμο, όπως και τα ετερόφυλα.
Ο νόμος επιδιώκει να ρυθμίσει μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση. Δεν είναι ο νόμος που θα οδηγήσει τα ομόφυλα ζευγάρια να κάνουν οικογένεια και να υιοθετήσουν παιδιά. Υπάρχουν ήδη οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών και κάποιες έχουν ήδη παρακάμψει τα εμπόδια (φυσικά και νομικά) για την απόκτηση παιδιών και ένας τέτοιος νόμος λύνει προβλήματα που δεν προβλέπονται από το ισχύον νομικό πλαίσιο. Όσοι ισχυρίζονται ότι η ψήφιση του νόμου θα δημιουργήσει οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών, λένε κάτι τόσο παράλογο, όσο και το να ισχυριζόμαστε ότι η έκδοση πιστοποιητικού θανάτου οδηγεί κάποιον στον τάφο. Η οικογένεια άλλωστε δεν είναι μια «δοσμένη από το θεό» κατάσταση, εξελίσσεται με την εξέλιξη των κοινωνιών.
Το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης δίνει το τυπικό δικαίωμα στα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετούν. Αυτό αφορά τα ανδρικά ομόφυλα ζευγάρια, τα οποία πλέον θα μπορούν να διεκδικήσουν την τεκνοθεσία ενός παιδιού. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι οι πράξεις υιοθεσίας το 2022 ήταν 274 έναντι 184 το 2021. Οι περισσότερες πράξεις υιοθεσίας την περασμένη δεκαετία καταγράφηκαν το 2012 με 543. Με βάση αυτά, μάλλον θα περιμένουμε αρκετά χρόνια μέχρι να δούμε να εγκρίνεται υιοθεσία από ομόφυλο ζευγάρι. Φυσικά, στις φτωχές χώρες υπάρχουν χιλιάδες παιδιά τα οποία θα μπορούσαν να ζήσουν μια καλύτερη ζωή με την υιοθέτησή τους, αλλά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για αυτό.
Η διαδικασία τεκνοθεσίας δεν αφορά τα πλούσια ομόφυλα ζευγάρια, τα οποία έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν παιδιά μέσω παρένθετης μητρότητας και πολλά το έχουν ήδη κάνει. Η θέσπιση της δυνατότητας τεκνοθεσίας αφορά τα ανδρικά ομόφυλα ζευγάρια χαμηλού εισοδήματος.
Η παρένθετη κύηση είναι η σύγχρονη μορφή εμπορευματοποίησης του γυναικείου σώματος και αγοραπωλησίας παιδιών. Η γυναίκα νοικιάζει στην ουσία τη μήτρα της για 9 μήνες και αμείβεται για αυτό από τον πατέρα του παιδιού. Σε προηγούμενες – πολύ πρόσφατες – περιόδους, γίνονταν απευθείας αγοραπωλησίες βρεφών. Η εμπορευματοποίηση της τεκνοθεσίας επομένως, δεν είναι κάτι που ξαφνικά ξεκινάει με την παρένθετη μητρότητα.
Οι συναλλαγές αυτού του είδους, αγοραπωλησίες βρεφών, ενοικίαση μήτρας (κατ’ ευφημισμόν: παρένθετη κύηση), βρίσκουν τρόπο να γίνονται νόμιμες, μερικές φορές με νομική κατοχύρωση, όπως σε διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ (π.χ. στην Καλιφόρνια με το διόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο των 100.000 δολαρίων), άλλοτε με έμμεσους τρόπους, αρκεί να υπάρχουν χρήματα. Το γεγονός ότι το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης σταματά λίγο πριν τη νομιμοποίησή τους για τα ομόφυλα ζευγάρια δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να αναπτύσσονται.
Μία αντίρρηση που διατυπώνεται για το μεγάλωμα παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, εστιάζει στα προβλήματα που θα δημιουργήσει στα παιδιά μια «περίεργη σύνθεση» γονέων. Η απάντηση που δίνεται από το ομοφυλοφιλικό κίνημα – και είναι πειστική – είναι ότι η εγκληματικότητα και οι κοινωνικές παθογένειες που έχουν παρατηρηθεί σε όλη την μέχρι τώρα ιστορία της ανθρωπότητας είναι προϊόντα της «παραδοσιακής οικογένειας», η οποία δεν φαίνεται να έχει σημειώσει ιδιαίτερη επιτυχία. Το ζήτημα επομένως των προβλημάτων των παιδιών, μάλλον αφορά άλλα ζητήματα και όχι τη «σύνθεση» της οικογένειας.
Η στάση της ελλαδικής εκκλησίας
Στην πρωτοπορία της αντίδρασης, όπως αναμενόταν, βρέθηκε η εκκλησία. Έχει σταθεί απέναντι σε όλες τις μεταρρυθμίσεις του οικογενειακού δικαίου: την αποποινικοποίηση της μοιχείας, τη θέσπιση πολιτικού γάμου, το σύμφωνο συμβίωσης. Τα ζητήματα αυτά είναι υπαρξιακά για το εκκλησιαστικό καρκίνωμα. Η θέσπιση του πολιτικού γάμου και του συμφώνου συμβίωσης αφαιρεί μεγάλα έσοδα από τα εκκλησιαστικά ταμεία. Το 2021 μόλις το 1/3 των γάμων έγιναν σε εκκλησία, καθώς είχαμε 18.487 θρησκευτικούς και 22.272 πολιτικούς γάμους και τα σύμφωνα συμβίωσης ανήλθαν σε 11.550.
Σήμερα, η ελλαδική εκκλησία υπερασπίζεται την εθνική παράδοση που θέλει τους ομοφυλόφιλους να γίνονται ιεράρχες και όχι οικογενειάρχες.
Η στάση του ΚΚΕ
Ένα άλλο ιερατείο της χώρας, αυτό της ηγεσίας του ΚΚΕ, υποκύπτει, όπως κάνει σταθερά αλλά με μεγαλύτερη συχνότητα τα τελευταία χρόνια (χρόνια κρίσης για τον ελληνικό καπιταλισμό), στην αστική ιδεολογία. Η ηγεσία του ΚΚΕ πετάει στα σκουπίδια το έργο του μαρξισμού που γελοιοποιούσε την αστική υποκρισία για την οικογένεια, την σπιτική ανατροφή, τον ρόλο των γυναικών (ως μητέρες-μηχανές παραγωγής παιδιών) και ανακαλύπτει την αντικειμενική βάση της σχέσης πατρότητα-μητρότητα. Αν το παπαδαριό στηρίζει την αντικειμενικότητα αυτής της σχέσης στο θεό (για να αποκτά το ίδιο εξουσία ως εκπρόσωπός του στη γη), το ιερατείο της ηγεσίας του ΚΚΕ την ανακαλύπτει στη βιολογία. Μόνο που τέτοια βάση δεν υπάρχει. Ο Ένγκελς, και όχι το ιερατείο της ηγεσίας του ΚΚΕ, έχει δίκιο όταν γράφει ότι «το καθοριστικό στοιχείο στην ιστορία είναι σε τελευταία ανάλυση: η παραγωγή και η αναπαραγωγή της άμεσης ζωής», και επομένως και οι κοινωνικοί θεσμοί καθορίζονται από τη βαθμίδα ανάπτυξης «από τη μεριά της εργασίας και από την άλλη της οικογένειας». Επομένως, και η οικογένεια εξελίσσεται κοινωνικά-ιστορικά και όχι βιολογικά-φυσικά.
Το ΚΚΕ με τη θέση του κάνει κακό στο εργατικό κίνημα και την υπόθεση της επανάστασης. Το βασικότερο επιχείρημα όλων των συντηρητικών και της αστικής τάξης για τη δικαίωση του καπιταλισμού και της εκμεταλλευτικής σχέσης είναι ότι αυτή η σχέση είναι «φυσική» γιατί βασίζεται στις φυσικές (δηλαδή, βιολογικές εν τέλει) διαφορές των ανθρώπων. (Θυμηθείτε τις δηλώσεις του Μητσοτάκη: «Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση…»). Η ηγεσία του ΚΚΕ, που υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα και τις ανύπαρκτες ΑΟΖ, που ανακάλυψε ότι δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος (φτύνοντας την ίδια την ιστορία του), δικαιώνει τώρα και τη βασική ιδεολογική γραμμή της αστικής τάξης για τη διαιώνιση της εκμετάλλευσης.
Μ’ αυτήν την γραμμή η ηγεσία του ΚΚΕ χαϊδεύει τα αυτιά της εκκλησίας και τον συντηρητικό-πατριωτικό κόσμο. Με τον τρόπο αυτό ετοιμάζει την επόμενη διάσπασή του, αυτή τη φορά προς την ακροδεξιά, εκτός αν όσοι θέλουν να παραμείνουν κομμουνιστές σηκωθούν και φύγουν πρώτοι.
Η προλεταριακή αντίληψη
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του Μητσοτάκη, και άλλα παρόμοια που ισχύουν σε άλλες αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, απλώς ολοκληρώνει τις αστικές σχέσεις, ενσωματώνοντας τους ομοφυλόφιλους στους αστικούς θεσμούς της οικογένειας και του αστικού εργατικού δικαίου (για να μη ξεχνάμε ότι το νομοσχέδιο περιέχει και διατάξεις προστασίας των ομοφυλόφιλων από διακρίσεις στην εργασία). Ακριβώς όπως και ο νόμος της μισθωτής εργασίας δεν καταργείται με τον συνδικαλιστικό αγώνα (για αύξηση μισθών, μείωση χρόνου εργασίας κ.τ.λ.) αλλά φτάνει με αυτόν στην πλήρη ισχύ του, έτσι και η αναγνώριση δικαιωμάτων γάμου και τεκνοθεσίας στους ομοφυλόφιλους δεν καταργεί την αστική, εκμεταλλευτική ουσία των οικογενειακών σχέσεων στην καπιταλιστική κοινωνία αλλά την οδηγεί στην πλήρη της ισχύ. Επιβεβαιώνει ότι η οικογένεια στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία και το αστικό κέρδος που πρέπει επίσης ατομικά να κληρονομούνται σύμφωνα με το αστικό δίκαιο. Επομένως, και οι ομοφυλόφιλοι θα πρέπει να έχουν δικαίωμα στην εφαρμογή αυτού του δικαίου στους ίδιους και στα μέλη των οικογενειών τους, όπως επίσης το εργατικό δίκαιο πρέπει να εφαρμόζεται το ίδιο και για αυτούς.
Το αστικό δίκαιο στην οικογένεια σημαίνει βέβαια ότι για το σύνολο των προλεταριακών οικογενειών δεν βρίσκει πλήρη ισχύ, αφού οι προλετάριοι δεν έχουν τίποτα να κληρονομήσουν στα παιδιά τους (εκτός βέβαια αν έχουν χρέη, όποτε το αστικό δίκαιο θα προστατέψει τους δανειστές κυνηγώντας τους απογόνους των χρεοφειλετών).
Οι κομμουνιστές, ακριβώς όπως αγωνίζονται για την αύξηση των μισθών και τη μείωση του χρόνου εργασίας, δηλαδή, για τη μείωση της εκμετάλλευσης, δηλαδή, για την εφαρμογή του νόμου της μισθωτής εργασίας, αγωνίζονται και για την πλήρη εφαρμογή του αστικού δικαίου της οικογένειας και της μισθωτής εργασίας για όλα τα μέλη της εργατικής τάξης, συμπεριλαμβανομένων και των ομοφυλόφιλων. Όμως, δεν σταματάνε εκεί.
Στα πλαίσια του οικονομικού αγώνα, κατανοούν ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική απελευθέρωση της εργατικής τάξης ώσπου να γίνει η ίδια ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής και μαζί ιδιοκτήτης ολόκληρου του προϊόντος της δικής της εργασίας. Οι οικονομικοί αγώνες είναι το μέσο για την επίτευξη ενός υψηλότερου σκοπού: της κατάργησης της μισθωτής εργασίας.
Το ίδιο και η διεύρυνση των αστικών οικογενειακών και εργατικών δικαιωμάτων στους ομοφυλόφιλους δεν είναι ο τελικός σκοπός. Εντός του καπιταλισμού, το μόνο που μπορεί να επιτευχθεί είναι να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα κληρονομιάς σε ομόφυλους συζύγους και τα τέκνα τους, όπως κι αν έχουν αποκτηθεί αυτά (και αντίστοιχα εργατικά δικαιώματα, όπως άδεια μητρότητας, προστασία από απολύσεις κ.τ.λ.). Δηλαδή, μπορούν μόνο να επιβεβαιωθούν τα δικαιώματα της ατομικής ιδιοκτησίας. Μέσα στα πλαίσια αυτά, ο γάμος είναι τελικά συναλλαγή και ο έρωτας αναπτύσσεται πιο εύκολα εκτός γάμου παρά εντός, ενώ το μόνιμο συνεπακόλουθό του είναι η γυναικεία αλλά και η ανδρική πορνεία.
Η πραγματική απελευθέρωση των διαπροσωπικών σχέσεων μπορεί να επέλθει μόνο με την κατάργηση των αστικών σχέσεων παραγωγής (και επομένως και αναπαραγωγής) της καθημερινής ζωής, δηλαδή, την κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Μόνο τότε θα σταματήσει η γυναίκα να αντιμετωπίζεται ως μηχανή παραγωγής νόμιμων τέκνων και θα αποκτήσει ουσιαστική ισότητα με τον άνδρα, καθώς αυτή θα βασίζεται στην ισότητα της σχέσης και των δύο με τα μέσα παραγωγής που η ιδιοκτησία τους θα είναι κοινωνική. Μόνο τότε τα παιδιά θα σταματήσουν να αντιμετωπίζονται ως ιδιοκτησία του πατέρα, ή έστω των γονιών, και θα ισχύσει η πραγματική κοινωνική σχέση, ότι τα παιδιά ανήκουν στην κοινωνία, μια σχέση που τη διαστρεβλώνει η ταξικότητα της αστικής κοινωνίας. Και μόνο σε μια αταξική κοινωνία οι ομοφυλόφιλοι δεν θα αντιμετωπίζονται σαν απόκλιση και ανωμαλία αλλά θα γίνονται αποδεκτοί για αυτό που είναι με βάση τη συνεισφορά τους στη συλλογική κοινωνική παραγωγή. Η εξάλειψη των νομικών περιορισμών σε βάρος των ομόφυλων ζευγαριών έχει για τους κομμουνιστές αξία γιατί αφαιρεί το νομικό έδαφος της ανισοτιμίας και βάζει μπροστά σε όλους, κυρίως τους προλετάριους, το πραγματικό έδαφος της ανισοτιμίας των τάξεων: την οικονομική ανισοτιμία, την ανισοτιμία στις σχέσεις ιδιοκτησίας.
Γι’ αυτό και οι κομμουνιστές δεν έχουν κανένα να πρόβλημα με τη διεύρυνση των αστικών δικαιωμάτων στους ομοφυλόφιλους. Δεν υιοθετούν, όμως, και τις αστικές αντιλήψεις περί του ατομικού δικαιωματισμού και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του σώματος.
Στον καπιταλισμό κανένας εκμεταλλευόμενος, άνδρας ή γυναίκα, ετεροφυλόφιλος ή ομοφυλόφιλος, δεν έχει ουσιαστικά ατομικά δικαιώματα και δικαιώματα αυτοδιάθεσης του σώματος του από τη στιγμή που είναι αναγκασμένος να πουλά την εργατική του δύναμη, επομένως, και το σώμα του, στον καπιταλιστή. Η βάση της αναγνώρισης των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών δεν μπορεί να είναι τα αστικά ατομικά δικαιώματα αλλά τα ταξικά συμφέροντα της εργατικής τάξης και η αναγνώριση της ιστορικής της αποστολής, της κατάργησης του καπιταλισμού, της αντικατάστασής του από τη δικτατορία του προλεταριάτου και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού-κομμουνισμού. Στον καπιταλισμό, μόνο τυπικά ατομικά δικαιώματα μπορούν να αναγνωριστούν και μόνο τυπική ισότητα. Στην καθημερινή ζωή αυτό μεταφράζεται σε έλλειψη δικαιωμάτων όσων δεν είναι καπιταλιστές. Στην πραγματικότητα, το μόνο ατομικό δικαίωμα που αναγνωρίζει ο καπιταλισμός είναι το δικαίωμα της εκμετάλλευσης των εργατών από τον καπιταλιστή.
Στο ζήτημα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και της τεκνοθεσίας, το ζητούμενο δεν μπορεί να είναι για τους κομμουνιστές μόνο αν πρέπει ή δεν πρέπει να παντρεύονται ή να τεκνοθετούν τα ομόφυλα ζευγάρια. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει τίποτα στην φύση του πράγματος ή στην βιολογία που να το εμποδίζει αυτό. Αυτό που πρέπει να προβληθεί είναι όλα εκείνα τα ζητήματα που πραγματικά διαλύουν τις οικογένειες:
-Η υλική βάση που λείπει από τις περισσότερους εργαζόμενους για να συνάψουν οικογενειακές σχέσεις εξαιτίας των χαμηλών μισθών, της εργασιακής ανασφάλειας, του κόστους ζωής, της έλλειψης στεγαστικής πολιτικής καθολικής κάλυψης της στεγαστικής ανάγκης, της αποδιάρθρωσης της δημόσιας παιδείας και δημόσιας υγείας και παράδοσής τους στο ιδιωτικό κεφάλαιο, κτλ.
-Οι κυρίαρχες σχέσεις ιδιοκτησίας που μετατρέπουν τον γάμο σε αλισβερίσι, κάνουν δυνατή την υποταγή της γυναίκας και των παιδιών στον άνδρα και την αναγωγή αυτής της υποταγής σε φυσιολογική κατάσταση για τη λειτουργία της οικογένειας, και την αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων ως «ανώμαλες» περιπτώσεις, που πρέπει να «διορθωθούν».
-Η αποπνικτική επίδραση του συντηρητισμού, που στην Ελλάδα είναι πιο έντονος λόγω της αυξημένης σκοταδιστικής επίδρασης της εκκλησίας στην κοινωνική ζωή της χώρας.
Απέναντι σ’ αυτά θα πρέπει να προταχθούν και τα αιτήματα του εργατικού κινήματος και όχι απλώς του κινήματος των ΛΟΑΤΚΙ+:
- Η αναγνώριση μόνο του πολιτικού γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης από το κράτος. Καμία αναγνώριση στους θρησκευτικούς γάμους.
- Στήριξη των παιδιών από την ώρα της γέννησής τους, με στελεχωμένα νοσοκομεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα, από τη βρεφική ηλικία μέχρι το πανεπιστήμιο. Αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν υγεία και παιδεία. Διεύρυνση του σχολικού ωραρίου ώστε τα παιδιά να περνάνε στο σχολείο το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας αυξάνοντας τη δημόσια εκπαίδευση σε βάρος της οικογενειακής.
- Στήριξη των οικογενειών με αύξηση μισθών, με αύξηση των επιδομάτων για τα παιδιά, με αύξηση των γονικών αδειών (κύησης, λοχείας, γονικής φροντίδας κτλ) και για τους δύο γονείς.
- Απαγόρευση της παρένθετης κύησης και της εμπορευματοποίησης του γυναικείου σώματος. Ενίσχυση των δημόσιων δομών πρόνοιας για ορφανά και ενίσχυση των δομών ελέγχου της τεκνοθεσίας.
- Εξασφάλιση αξιοπρεπών μισθών και όρων εργασίας για όλους. Απαγόρευση των απολύσεων δια νόμου.
- Πλήρης διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους. Αποδημοσιοϋπαλληλοποίση του κλήρου και εθνικοποίηση όλης της εκκλησιαστικής και της μοναστηριακής περιουσίας. Απαγόρευση της μοναστηριακής ζωής, κατάργηση του μεσαιωνικού καθεστώτος του Αγίου Όρους.
κ.ο. ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ, www.anasyntaxi.gr