[2018-01-17] Η πολιτική αστάθεια στην ΠΓΔΜ, η σχέση της χώρας με τη Δύση και το ΝΑΤΟ. [Σ.Τ.]
Η πολιτική κατάσταση τον τελευταίο χρόνο.
Τον τελευταίο χρόνο υπάρχει μια γενικότερα έντονη πολιτική αναταραχή στα Βαλκάνια. Παρά το γεγονός ότι επισκιάζεται από τις εξελίξεις σε άλλα πολεμικά μέτωπα, όπως στην Ουκρανία, το Ιράκ και τη Συρία, είναι εξαιρετικής σημασίας για τη γεωστρατηγική της περιοχής, ειδικά στον «ενεργειακό πόλεμο».
Κοιτώντας τον χάρτη της Ευρώπης μεταφρασμένο ως προς την στρατιωτική-πολιτική τοποθέτηση των χωρών σε σχέση με το ΝΑΤΟ είναι σαφές ότι προετοιμάζεται η τελική επικράτησή του στην περιοχή. Η Σερβία παραμένει ο μόνος «σύμμαχος» της Ρωσίας στην περιοχή, το Μαυροβούνιο είναι σε πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ, το Κόσσοβο είναι ουσιαστικά βάση του ΝΑΤΟ[1] και η Βοσνία σε στενό μαρκάρισμα για να μπει στη συμμαχία. Η πολιτική αστάθεια των προηγούμενων ετών στην ΠΓΔΜ κορυφώθηκε μετά τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016. Η «φλόγα» που άναψε, πριν και μετά τις εκλογές, παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ ως σύγκρουση μεταξύ της αντιπολίτευσης και της διεφθαρμένης κυβέρνησης του Gruevski. Ενδεχομένως να μπορεί να κατηγορηθεί η προηγούμενη κυβέρνηση για διαφθορά, δεν θα ήταν και κάποια πρωτότυπη κατηγορία εναντίον μιας αστικής κυβέρνησης, ωστόσο το κυρίαρχο ζήτημα δεν ήταν η διαφθορά αλλά το μέλλον της ΠΓΔΜ και συγκεκριμένα η πρόσδεσή της στο ΝΑΤΟ, καταρχήν, και στην ΕΕ δευτερευόντως. Η κυβέρνηση του Gruevski τηρούσε μια ουδέτερη, θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε, στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, διατηρώντας δίαυλο επικοινωνίας με τη Ρωσία και τη Σερβία. Η πίεση των ΗΠΑ στην κυβέρνηση του Gruevski τροφοδότησε την αντιπολίτευση, η οποία -όπως φαίνεται (σήμερα που πλέον κυβερνά) και από τις πρόσφατες εξελίξεις στο «Μακεδονικό»- ήταν και είναι φανερά πρόθυμη και αδημονεί να συνδέσει τη μοίρα της ΠΓΔΜ με τον ΝΑΤΟϊκό ιμπεριαλισμό.
Η πολιτική του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια.
Η πολιτική του ΝΑΤΟ στην περιοχή ανέκαθεν εκμεταλλεύθηκε την ύπαρξη διάφορων εθνοτήτων και πάντοτε στηριζόταν στο δόγμα: εξοπλισμός της μειοψηφικής εθνότητας και ανάδειξή της σε κυρίαρχη πολιτική-στρατιωτική δύναμη ή αλλιώς διαίρει και βασίλευε. Πολιτική ανάλογη με αυτή που ακολουθούσαν οι αποικιοκρατικές χώρες (Αγγλία-Γαλλία) όταν δεν μπορούσαν να διατηρήσουν την πολιτική κυριαρχία στις αποικίες. Η ίδια πολιτική, υπό διαφορετικές συνθήκες, εφαρμόστηκε σε όλη την πορεία της διάσπασης της Γιουγκοσλαβίας, όπου το ΝΑΤΟ εκμεταλλεύτηκε την συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτικών ομάδων, εξοπλίζοντας τις μειονότητες εναντίον του Βελιγραδίου. Ο σημερινός χάρτης των Βαλκανίων είναι αποτέλεσμα της πολιτικής του ΝΑΤΟ στην περιοχή και της προσπάθειας να φέρει τα «σύνορα» της συμμαχίας απέναντι στα σύνορα της Ρωσίας. Παραπροϊόν αυτής είναι η περικύκλωση της Σερβίας η οποία δρομολογήθηκε με τον πόλεμο της Βοσνίας και του Κοσσυφοπεδίου. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν όλες τις ένοπλες συγκρούσεις που αμφισβητούσαν την ενότητα της Γιουγκοσλαβίας, τόσο πριν, αλλά ειδικά μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
Σήμερα, με τις Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Κροατία να είναι ήδη μέλη του ΝΑΤΟ, τη Βοσνία και το Κόσσοβο να είναι προ των πυλών, όπως και το Μαυροβούνιο, η ΠΓΔΜ αποτελεί την τελευταία ανοιχτή παρτίδα στα Βαλκάνια για την ιμπεριαλιστική περικύκλωση της Σερβίας. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση του Gruevski δεν ήταν διατεθειμένη να συναινέσει σε αυτή την προοπτική, είτε γιατί επιδίωκε μια συμμαχία με τη Σερβία και τη Ρωσία είτε γιατί ζητούσε ισχυρότερα ανταλλάγματα για την είσοδο στο ΝΑΤΟ, την ΕΕ και την ευρωζώνη.
Η Ελλάδα εμφανίζεται από τα αστικά ΜΜΕ και από τα αστικά κόμματα σαν «θύμα» της εθνικιστικής επιθετικότητας των γειτόνων της (Αλβανίας, ΠΓΔΜ, Βουλγαρίας, Τουρκίας). Σε αυτή την «εθνική» γραμμή ευθυγραμμίζεται ενίοτε και η Αριστερά, τόσο η ΛΑΕ αλλά και το ΚΚΕ (παλιότερα ο ΣΥΡΙΖΑ). Μέσα από μια τέτοια ανάγνωση διαστρεβλώνεται η πραγματικότητα και κάπου χάνεται συνήθως η ουσία των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα. Ειδικά για τα Βαλκάνια, όπου το ελληνικό κεφάλαιο πραγματοποιεί επιδρομή από το 1990 και μετά, μασιέται η συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ και η έμμεση (ή και άμεση) ευθύνη της Ελλάδας και της πολιτικής ηγεσίας της για τα όσα συμβαίνουν βόρεια από τα σύνορά μας (π.χ. στον πόλεμο του Κοσσόβου, της Βοσνίας κλπ). Η Ελλάδα, μέσα από αυτό το αφήγημα, παρουσιάζεται ως περίπου τριτοκοσμική χώρα ή πρώην αποικία, ενώ αντίθετα είναι χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και «αεροπλανοφόρο» στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Το τελικό χτύπημα το δίνουν οι αναλυτές που θέλουν να μιλάνε στο όνομα του εργατικού κινήματος και της επαναστατικής αριστεράς ή του αναρχισμού που σωστά, μεν, καταριούνται τους εθνικισμούς των βαλκάνιων αστών. αλλά μένουν στην επιφάνεια και δεν βλέπουν τίποτε κάτω από αυτήν. Έτσι, αρκετές φορές βλέπουμε ιδιαιτέρως αιχμηρές ανακοινώσεις και διαμαρτυρίες για την συμμετοχή της Ελλλάδας, μέσω του ΝΑΤΟ, σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους π.χ. στην Μ. Ανατολή, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο όταν υπάρχει σύγκρουση της ελληνικής άρχουσας τάξης με την ΠΓΔΜ (για το όνομα) ή με την Τουρκία (για την κυριαρχία στο Αιγαίο).
Τα τελευταία δυο χρόνια δεν γράφονταν πολλά για την πολιτική κατάσταση στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ. Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στα Σκόπια στις αρχές και την άνοιξη του 2017 (μετά τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016) με την επίθεση των οπαδών του Gruevski στο κοινοβούλιο όπου επιχειρήθηκε η ανάδειξη του Xhaferi, Αλβανού πρώην διοικητή του UCK, σε Πρόεδρο της Βουλής δεν αποτέλεσαν δυστυχώς αφορμή για να προσεγγιστεί το, από κάθε οπτική, ρευστό πολιτικό σκηνικό της γειτονικής χώρας. Μπορούμε να πούμε ότι ο αστικός τύπος χαιρέκακα έτριβε τα χέρια του που οι μισητοί γείτονες διαλύονται εκ των έσω. Θεωρούσαν ότι η πολιτική αστάθεια ενισχύει την διαπραγματευτική ισχύ της ελληνικής αστικής τάξης. Όλοι όμως οι «έγκριτοι» αναλυτές ανένηψαν από τον ύπνο τον βαθύ όταν θίχτηκε η… ελληνικότητα της Μακεδονίας (ξανά) πριν ένα μήνα!
Ο ενεργειακός πόλεμος στα Βαλκάνια και ο ρόλος το ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ από την πτώση της ΕΣΣΔ και έπειτα μπορούσαν ελεύθερα (αν και αποδεικνύεται δύσκολο έργο) να βάλουν στο χέρι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Μ. Ανατολής (ΜΑ) και να φέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω των Βαλκανίων. Ο μετα-σοβιετικός κόσμος είχε μία και μόνη απόλυτα κυρίαρχη ιμπεριαλιστική δύναμη, τις ΗΠΑ, και μια Ευρώπη με το ρόλο της περιφερειακής ιμπεριαλιστικής δύναμης που σερνόταν πίσω από κάθε πρόσταγμα της Ουάσιγκτον. Η κυριαρχία των ΗΠΑ, μέσω του ΝΑΤΟ, αν και φαινόταν, δεν ήταν ένα μονόπρακτο έργο, είχε πολλά επεισόδια τόσο στην Μέση Ανατολή και την Β. Αφρική όσο και τα Βαλκάνια.
Παρόλο που τα χρόνια πέρασαν και η διείσδυση στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας (Πολωνία, Σλοβακία,Ουγγαρία, χώρες τις Βαλτικής) προχώρησε, το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης το 2007-8 ήταν η αρχή της νέας εξόρμησης των ΗΠΑ στο τρίγωνο που περιλαμβάνει τη Μέση Ανατολή, τη Β. Αφρική και τη Μαύρη Θάλασσα. Στο ενεργειακό ράλι όμως οι ΗΠΑ δεν παίζουν μονάχες στη σκακιέρα. Βασικός αντίπαλος είναι η Ρωσία η οποία διεκδικεί τη διοχέτευση των δικών της φυσικών πόρων προς την Ευρώπη. Η διασταύρωση των δυο δρόμων βρίσκεται… στα Βαλκάνια. ΗΠΑ και ΕΕ προωθούν το σχέδιο του αγωγού Nabucco που θα συνδέει τη ΜΑ με την Ευρώπη και η Ρωσία προωθούσε το σχέδιο του αγωγού Southstream. Στην περίπτωση της Ρωσίας, η απροθυμία της ΕΕ να συμβάλλει στην υλοποίηση, ή αλλιώς η προθυμία της να στηρίξει τον Νabucco συμμαχώντας με τις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με το φασιστικό πραξικόπημα στην Ουκρανία (που υποστηρίχθηκε από ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ) οδήγησε στην αναβολή του έργου. Η εναλλακτική πορεία για τη Ρωσία ήταν ο αγωγός Turkstream. Η Ελλάδα, η ΠΓΔΜ και η Σερβία είναι η εναλλακτική πορεία του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ουγγαρία, στην καρδιά της Ευρώπης μέσω της επέκτασης του Turkstream. Αυτά τα σχέδια δεν είναι παλιά, ούτε είναι συνωμοσίες. Είναι καπιταλιστικά συμφέροντα. Υλοποιούνται ή αναβάλλονται ανάλογα με τον (παγκόσμιο) συσχετισμό δύναμης. Η ταξική πάλη δεν εξαντλείται στην αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας. Η ταξική πάλη δεν αποτελεί παρωχημένη έννοια για την τάξη που έχει την εξουσία, δηλαδή τους αστούς, το αντίθετο.
Η Ρωσία, καθώς διαθέτει δικό της φυσικό αέριο δεν χρειάζεται να αιματοκυλίσει τον πλανήτη για να διακινήσει το εμπόρευμά της. Αυτό της δίνει το πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ συνολικά, που διεξάγουν πολέμους σε Ιράκ, Συρία και Ουκρανία για τον έλεγχο της ενεργειακής πίτας. Το πλεονέκτημα των ΗΠΑ είναι το ΝΑΤΟ, η στρατιωτική μηχανή που θέριεψε στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και στις αρχές του 1990, ελλείψει αντίπαλου δέοντος, ετοιμάστηκε για την παγκόσμια μονοκρατορία της. Σε αυτό το πλαίσιο διεξάγεται η ταξική πάλη μεταξύ των αστικών τάξεων, οι ενδο-καπιταλιστικοί και ενδο-ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Στο ίδιο πλαίσιο πραγματοποιείται και η ταξική πάλη του παγκόσμιου προλεταριάτου, είτε αυτό ανήκει στο ΝΑΤΟϊκό μπλοκ, είτε στον «ουδέτερο» κόσμο.
Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, η πηγή της πολιτικής κρίσης στην ΠΓΔΜ την περίοδο 2015-2017 είναι η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση του Gruevski (τότε) και στη συνέχεια του Zaev (τώρα) πρέπει να διεξάγει την πάλη της αστικής τάξης της ΠΓΔΜ που εκπροσωπεί. Ο Gruevski διατηρούσε επιφυλάξεις για τον ρόλο των ΗΠΑ και έλεγε ανοιχτά ότι ο Soros σπρώχνει ζεστά εκατομμύρια δολάρια στην αντιπολίτευση και συγκεκριμένα στον συνασπισμό του SDSM μέσω ΜΚΟ (USAID) για να ρίξει την κυβέρνησή του. Παρόλο που τέτοια σενάρια είναι ιδιαιτέρως αγαπητά στον θαυμαστό κόσμο του ανορθολογισμού (από όποια πλευρά του πολιτικού φάσματος και αν προέρχεται) και της ακροδεξιάς αντι-σημιτικής συνωμοσιολογίας, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εύκολα θεωρία της σειράς. Και αυτό, όχι γιατί η δραστηριοποίηση του Soros επιβεβαιώνεται, ένα χρόνο μετά την παραίτηση του Gruevski[2], από Ρεπουμπλικάνους βουλευτές που αντιτίθενται στην αδιαφάνεια στην διαχείριση των κρατικών πόρων από ΜΚΟ[3], αλλά γιατί ο Soros είναι απολύτως λογικό να θέλει να κάνει business, εξωτερική πολιτική για λογαριασμό των ΗΠΑ, σε μια περιοχή αμερικανικών (και δικών του) συμφερόντων[4]. Ο Soros, για λογαριασμό των ΗΠΑ, μέσω της USAΙD, εμπλέκεται ενεργά στην πολιτική ζωή τόσο στα Βαλκάνια όσο και την κεντρική Ευρώπη.
Δεν μπορεί, επίσης, να θεωρείται τυχαία ή συμπτωματική η αλλαγή γραμμής του DUI και η συμμαχία του με το SDSM. Το DUI, συνδέεται απευθείας με τον Rama και την Αλβανία (που είναι μέλος του ΝΑΤΟ) και επιδιώκει την προώθηση της «Μεγάλης Αλβανίας». Όλοι οι μικροί ληστές των Βαλκανίων (με πρωτεργάτη την Ελλάδα) διεκδικούν μερίδιο από τις πιο αδύναμες χώρες. Δεν θέλει πολύ μυαλό για να αντιληφθεί κάποιος πως δεν είναι γενικώς οι «κακοί» εθνικισμοί -στην εποχή του Ιμπεριαλισμού δεν υπάρχουν πλέον «καλοί» εθνικισμοί- που προκαλούσαν την πολιτική αναταραχή στην γειτονική χώρα, αλλά αφενός η πολιτική των ΗΠΑ που διεξάγεται πάνω στον εθνοτικό διαχωρισμό μακεδόνων-σλάβων-αλβανών και αφετέρου ο διαγκωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών των Βαλκανίων. Η πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή «ικανοποιείται» είτε με την εν συνόλω ένταξη της ΠΓΔΜ, είτε με τον διαμελισμό της ΠΓΔΜ σε ένα δυτικό προτεκτοράτο ά λα Κόσσοβο (πλειοψηφία Αλβανοί, γεωγραφικά ως το Τέτοβο) και μια ακόμα πιο αποδυναμωμένη κεντρική-ανατολική επαρχία. Όσο ο Gruevski κρατιόταν στην εξουσία το δεύτερο σενάριο ήταν στην ημερήσια διάταξη. Πλέον, η πρόθυμη συγκυβέρνηση Σλαβομακεδόνων-Αλβανών ευνοεί το πρώτο σενάριο. Στην προσπάθεια αλλαγής σκηνικού στην ΠΓΔΜ προστρέχει και η Τουρκία, η οποία προσδοκά αναβάθμιση της θέσης της σε περίπτωση νίκης του ΝΑΤΟ. Η δυτική ΠΓΔΜ, το Κόσσοβο, το Μαυροβούνιο και η Βοσνία είναι το μονοπάτι του Nabucco στην ανατολική Αδριατική. Η ΠΓΔΜ είναι το τελευταίο εμπόδιο για την περικύκλωση της Σερβίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την πολιτική-οικονομική σταθερότητά της, αλλά και για την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς (Ουκρανία-Λευκορωσία-Γεωργία).
Η εθνοτική σύνθεση της ΠΓΔΜ. Ο σλαβομακεδονικός και ο μακεδονικός εθνικισμός.
Η ΠΓΔΜ αποτελείται εθνοτικά κυρίως από Σλάβους (64%) και Αλβανούς (25%), ενώ ακόμα υπάρχουν Τούρκοι, Ρουμάνοι, Σέρβοι κλπ. Στην ελληνική πολιτική σκηνή η ΠΓΔΜ και η κυβέρνηση του Gruevski παρουσιαζόταν ως μια εθνικιστική κλίκα που βάζει στο μάτι την ιστορία της Ελλάδας και το merchandise (εμπορευματοποίηση) που απορρέει από την οικειοποίηση του Μ. Αλεξάνδρου και του βασιλείου του. Κατά την σύγκρουση της παράταξης του Gruevski με την αντιπολίτευση των Zaev/Xhaferi διαβάζαμε πως ήταν απλώς αποτέλεσμα αντιμαχόμενων εσωτερικών εθνικισμών. Ποιοι είναι αυτοί οι εθνικισμοί τελικά;
Αναμφίβολα έχει σημαντικό ιστορικό-πολιτικό ενδιαφέρον το πώς έγινε η μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα σημερινά κράτη της Βαλκανικής, αλλά δεν είναι της παρούσης να πάμε τόσο πίσω. Η ιστορία των τελευταίων 10-20 χρόνων αρκεί για μια πρώτη προσέγγιση της κατάστασης στην περιοχή των Βαλκανίων και ειδικά στην ΠΓΔΜ ώστε να εξηγήσουμε το πώς ένας εθνικισμός (σλάβικος) συναντήθηκε «αναπάντεχα» με έναν δεύτερο (αλβανικός) εναντίον ενός τρίτου (μακεδονικού). Δημιουργεί απορία, ενδεχομένως, το γιατί ο Zaev εμφανίζεται πιο διαλλακτικός στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ ενώ ο Gruevski ήταν αμετακίνητος στην αναγνώριση της ΠΓΔΜ με το συνταγματικό της όνομα: Δημοκρατία της Μακεδονίας (Republic of Macedonia).
Στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει η διαίρεση της σλάβικης πλειοψηφίας σε «μακεδόνες» και «σλαβομακεδόνες» ή «σλάβους της Μακεδονίας». Μέσα από αυτή την διαίρεση προκύπτουν και οι δυο αντιμαχόμενες φράξιες στην σλάβικης καταγωγής αστική τάξη της γειτονικής χώρας. Οι μακεδόνες διεκδικούν μια αυτοτελή (σε σχέση με το γιουγκοσλάβικο παρελθόν) εθνική ταυτότητα, μια δική τους εθνική αφήγηση που εκκινεί από τον Μ. Αλέξανδρο. Ως εθνική αφήγηση περιείχε ένα «εθνικο-ανεξαρτησιακό» χαρακτήρα, μια προοπτική οικοδόμησης ενός αστικού κράτους ανεξάρτητου από τη Σερβία, την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα. Προσπάθησε να ενσαρκώσει μια νέα εθνική ταυτότητα μπροστά στη νέα καπιταλιστική εποχή της χώρας. Επέλεξαν να μην συγκαταλέγουν τους εαυτούς τους στους νότιους σλάβους, αλλά σε ένα έθνος με δική του παράδοση, που υπέστη διωγμούς, έδωσε εθνικούς αγώνες κατά την οθωμανική κατοχή και αντιφασιστικούς αγώνες κατά την ναζιστική κατοχή. Αυτό το εθνικό όραμα σταθεροποίησε όλη την περίοδο της κυβέρνησης του Gruevski και του κόμματος VMRO-DPMNE (Internal Macedonian Revolutionary Organization – Democratic Party for Macedonian National Unity). Η δημιουργία του κόμματος το 1990 έδωσε την πολιτική εκπροσώπηση στον μακεδονικό εθνικισμό χρησιμοποιώντας το ακρωνύμιο VMRO που παρέπεμπε στην εξέγερση του Ίλιντεν (1903) και τον αγώνα της ανεξαρτητοποίησης της Μακεδονίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και το DPMNE που έβαζε το ζήτημα της νέας μακεδονικής εθνικής ταυτότητας.
Από την άλλη το κόμμα SDSM του Zaev δεν εκπροσωπεί τον μακεδονικό εθνικισμό, είναι πιο κοντά στην σλαβομακεδονική εθνική ταυτότητα και δεν έχει πρόβλημα να μετονομαστεί, για παράδειγμα, το αεροδρόμιο των Σκοπίων σε Κίρο Γκλιγκόροφ, τον πατριάρχη της σλάβικης εθνικής ταυτότητας, (αντί Μ. Αλέξανδρος που είναι σήμερα, την ονομασία την έδωσε η πρώτη κυβέρνηση Gruevski) και να κάνει παραχωρήσεις σε ό,τι μπορεί να ενοχλεί τα μακεδονικά αισθήματα των Ελλήνων εθνικιστών. Παρόλο που πατάει εξίσου πάνω στον μακεδονικό εθνικισμό δεν έχει την αδιαλλαξία του VMRO-DPMNE που είναι ο φορέας της μακεδονικής ταυτότητας. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Zaev είναι και αυτή σε δύσκολη θέση μιας και ο μακεδονισμός έχει κερδίσει πλατιά στρώματα και δεν είναι εύκολο να απεμπολήσει τη χρήση του όρου Μακεδονία, ειδικά από τη στιγμή που περιέχεται στο Σύνταγμά τους.
Ο ρόλος του (ένοπλου) αλβανικού εθνικισμού
Πολιτικός ρυθμιστής ανάμεσα στις δυο «εθνικές φράξιες» είναι τα αλβανικά κόμματα, που πότε συνεργάζονται με τον ένα και πότε με τον άλλο. Έτσι και στις τελευταίες εκλογές όπου το DUI (ή BDI) του Ahmeti συνασπίστηκε με τον Zaev και σχημάτισαν τη σημερινή κυβέρνηση με πρόεδρο της Βουλής τ τον UCKά Xhaferi.
Η ΠΓΔΜ, παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί (ακόμα) μέλος του ΝΑΤΟ, βρίσκεται υπό την σκέπη του από το 1995. Η ειρηνική αποχώρηση της ΠΓΔΜ από τη γιουγκοσλαβική ομοσπονδία με δημοψήφισμα το 1991 αποδείχθηκε η εξαίρεση στα πολεμικά γεγονότα που γέννησαν τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας. Και η ειρήνη δεν κράτησε πολύ. Ο πόλεμος του Κοσσόβου το 1999 και η εμπλοκή του ΝΑΤΟ για την αυτονόμηση της περιοχής από την Σερβία δεν πρέπει να θεωρείται άσχετη με το τι συμβαίνει σήμερα με τον σλαβικό και αλβανικό εθνικισμό στην ΠΓΔΜ. Η ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ (2009) ολοκλήρωσε την «επένδυση» των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στον αλβανικό εθνικισμό για τη διάσπαση του γιουγκοσλαβικού νότου. Η ρητορεία του Rama για τη Μεγάλη Αλβανία και οι εδαφικές διεκδικήσεις σε Κόσσοβο και δυτική ΠΓΔΜ, άσχετα αν αυτές υλοποιηθούν, προκαλούσαν την αναγκαία πίεση -απειλή για εμφύλιο- προς την παράταξη του Gruevski ώστε να επιταχύνει την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ευθυγράμμιση με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, διακόπτοντας τους όποιους δεσμούς με τη Ρωσία και τη Σερβία. Η «Μεγάλη Αλβανία» είναι, μεταξύ άλλων, ένας πολιορκητικός κριός για την πολιτική του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Ο ρόλος της αλβανικής μειοψηφίας της ΠΓΔΜ είναι πολύπλευρος: πρώτον επικοινωνεί απευθείας με την αλβανική κυβέρνηση (που την υποστηρίζει διπλωματικά-οικονομικά-στρατιωτικά), δεύτερον αποτελεί -περίπου- το πολιτικό σκέλος του UCK και τρίτον πριμοδοτείται από τις ΗΠΑ ως παράγοντας σταθεροποίησης της πολιτικής σκηνής στη χώρα.
Οι εκλογές του Δεκέμβρη του 2016 στην ΠΓΔΜ. Η κυβέρνηση των Zaev/Xhaferi και η επιτάχυνση της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Ο Gruevski ήταν ο νικητής (44.47%) των εκλογών του Απρίλη του 2014 έναντι της αντιπολίτευσης (26.22%), του μετώπου SDSM με ηγέτη τον Zaev, το οποίο δεν αναγνώρισε τα αποτελέσματα των εκλογών και μποϋκόταρε το κοινοβούλιο ζητώντας την απομάκρυνση του πρώτου. Ο Gruevski αποδείχθηκε ένας κακός σύμμαχος για τις ΗΠΑ και από τα τέλη του 2015 οι υπουργοί εξωτερικών τού ΝΑΤΟ πίεζαν την κυβέρνησή του να βρει λύση με την Ελλάδα για την ονομασία της χώρας, κυρίως όμως επέκριναν την πολιτική του εναντίον των ελευθεριών της αντιπολίτευσης. Η άρνηση του Gruevski να δώσει «χώρο» στην αντιπολίτευση ήταν καθοριστικής σημασίας για τη στάση των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ακολούθησαν επεισόδια στα δυτικά της χώρας από ένοπλες αλβανικές δυνάμεις που επιτέθηκαν στα κυβερνητικά σώματα ασφαλείας και διαδηλώσεις ακόμα και στο Κόσσοβο τόσο εναντίον, όσο και υπέρ του. Ενώ μαίνονταν οι ένοπλες συγκρούσεις στα δυτικά, τόσο ο Gruevski όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, μιλούσαν για προσπάθεια διχοτόμησης της χώρας και συγκεκριμένα αυτονόμησης της δυτικής, πλειοψηφικά αλβανικής, πλευράς και προσάρτησής της στην Αλβανία. Τελικά παραιτήθηκε τον Γενάρη του 2016 με την κυβέρνηση να παραμένει υπό τον έλεγχο του VMRO-DPMNE και τον πρόεδρο της χώρας Ivanov.
Στον πολιτικό βίο της θητείας του Gruevski η στάση της αλβανικής μειονότητας και κυρίως του κόμματος DUI έπαιζε σταθεροποιητικό ρόλο. Το DUI συμμετείχε στο συνασπισμό του SDSM το 2002-2006. Η νίκη του Gruevski το 2006 άλλαξε τη γραμμή του DUI και συμμάχησε μαζί του μέχρι τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016, όταν το VMRO-DPMNE συγκέντρωσε 39.39% (51 έδρες), το SDSM 37.87% (49 έδρες) και το DUI (ή DBI) 7.52% (10 έδρες). Ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ Ivanov (που ανήκει στο κόμμα του Gruevski) δεν έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης καθώς δεν προέκυψε αρχικά πλειοψηφικός σχηματισμός. Η αλλαγή στάσης του DUI οδήγησε στην πρωτοβουλία DUI/SDSM να ανακηρύξουν Πρόεδρο της Βουλής τον Xhaferi, μέλος του κόμματος DUI και διοικητική των δυνάμεων του UCK στον πόλεμο του Κοσσόβου (κατόπιν αμνηστεύθηκε). Η εισβολή των οπαδών του Gruevski στο κοινοβούλιο και η στάση του Ivanov να μην δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης προκάλεσε την επίσκεψη του Αμερικάνου αξιωματούχου Hoyt Brian Yee[5]. Οι ΗΠΑ άσκησαν ασφυκτική πίεση στο κόμμα του Gruevski και του Ivanov για να αναγνωρίσουν την πλειοψηφία του μετώπου DUI/SDSM. Η παρέμβαση των ΗΠΑ άνοιξε το δρόμο για τον σχηματισμό κυβέρνησης DUI/SDSΜ. Η στάση του SDSM να στηρίξει τον UCKά Xhaferi ήταν μια συμμαχία με τις πλάτες των ΗΠΑ, οι οποίες ήθελαν να ξεπαστρέψουν πολιτικά τον Gruevski και να φτιάξουν ένα νέο συμβόλαιο μεταξύ του σλαβομακεδονικού και του αλβανικού εθνικισμού, προς όφελος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Οι εξελίξεις στην ΠΓΔΜ και η αναγκαιότητα επέμβασης των ΗΠΑ ενάντια στην στάση των Gruevski-Ivanov έχει εκφραστεί ανοιχτά και στα ελληνικά αστικά ΜΜΕ. Η «Καθημερινή» ήδη από τον Μάρτη είχε «προειδοποιήσει» ότι είναι λίγα τα ψωμιά του Gruevski και έκλεινε το μάτι για επέμβαση των ΗΠΑ και τακτοποίηση της «αντιδημοκρατικής εκτροπής»[6] ενώ υποστήριζε την αναγόρευση του Xhaferi.[7] Η «Καθημερινή», το παράρτημα της αμερικάνικης πρεσβείας, κάτι παραπάνω ήξερε για τον γάμο SDSM/DUI που τελικώς καρποφόρησε. Η νέα κυβέρνηση έθεσε ως άμεσους στόχους την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, ενώ άμεσα προκάλεσε αντιπαράθεση με τη Σερβία τον Αύγουστο με αφορμή την ένταξη του Κοσσόβου στην UNESCO[8].
Το «Μακεδονικό» ή «Σκοπιανό».
Προσφάτως, με αφορμή τη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον ερχόμενο Ιούνη άνοιξε το ζήτημα της άμεσης ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Μοναδικό αγκάθι η αποδοχή από την Ελλάδα, την ελληνική αστική τάξη, μιας τελικής ονομασίας για τη γειτονική χώρα, που θα είναι αποδεκτή και θα αντικαταστήσει την προσωρινή ονομασία «ΠΓΔΜ», ώστε να αρθεί το ελληνικό βέτο. Το πεδίο της σύγκρουσης Ελλάδας-ΠΓΔΜ παραμένει το ίδιο κοντά 2 δεκαετίες και αφορά την χρήση του όρου Μακεδονία. Για τους οπαδούς του μυθεύματος του Παπαρηγόπουλου και άλλων προγονόπληκτων εθνικιστών που υποστηρίζουν τη θεωρία ότι το ελληνικό έθνος έχει ιστορία 3500 χρόνων και συνεπώς ο Μίνωας, ο Αγαμέμνωνας, ο Θεμιστοκλής, ο Μ. Αλέξανδρος, ο Ρήγας Φεραίος και ο «εθνάρχης» Καραμανλής είναι συν-Έλληνες και άρα η Μακεδονία Ελληνική τους έχουμε δυσάρεστα νέα. Συγκεκριμένα, για την κληρονομιά του Μ. Αλεξάνδρου, να τους θυμίσουμε ότι από το Μακεδονικό Βασίλειο (το αυθαίρετα αποδιδόμενο ως «ελληνικό») μέχρι την απελευθέρωση των Βαλκανίων από τους Ναζί και τη συγκρότηση της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, τμήμα της οποίας ήταν η νεοσύστατη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας, μεσολάβησαν μόλις (!) η περίοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Μακεδονία είναι ένας γεωγραφικός χώρος που κατοικήθηκε από αναρίθμητους λαούς και έθνη της βαλκανικής και όχι μόνο. Για τους Ρωμαίους χωριζόταν άλλοτε σε δυο επαρχίες: Μακεδονία I (νότια) και Μακεδονία Salutaris (βόρεια), άλλοτε σε τρεις: Μακεδονία (νότια), Θρακία (ανατολικά), Μοεσία (βόρεια), για τους Βυζαντινούς σε: Μακεδονία Iκαι ΙΙ και τους Οθωμανούς: Vilâyet-iSelânikκαι Vilâyet-i Manastır. Στα πλαίσια του Γιουγκοσλαβικού Βασιλείου η σημερινή ΠΓΔΜ ονομαζόταν VardarBanovina και με την επικράτηση του Τίτο ονομάστηκε Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας (1944-1963), Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας (1963-1991) και Δημοκρατία της Μακεδονίας (1991- έως σήμερα με βάση το Σύνταγμά της) ή Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σύμφωνα με το διεθνές προσωρινό όνομα. Οι γείτονές μας όσο εθνικιστές και να είναι, όσο αλυτρωτισμός και αν εμπεριέχεται στο Σύνταγμά τους, είναι δικαίωμά τους να ονομαστούν όπως θέλουν. Η κληρονομιά του Βασιλείου της Μακεδονίας και του Μ. Αλεξάνδρου είναι τόσο Ελληνική, όσο και Μακεδονική, Σέρβικη, Βουλγάρικη, Γερμανική και Αμερικάνικη. Όπως οι Έλληνες εθνικιστές ζητούν την Κύπρο και την Αγία Σοφία, τα πνευματικά δικαιώματα της θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν ή της ανάπτυξης των μαθηματικών από τους Άραβες, τη μηχανική των πυραμίδων στην Αίγυπτο, άλλο τόσο μπορούν και οι υπόλοιποι εθνικιστές να διεκδικούν τον Λεωνίδα, την Ακρόπολη και το Καστελόριζο. Αυτός είναι ο εθνικισμός, έτσι δουλεύει, ας το χωνέψουν. Στους απανταχού εθνικιστές (αριστερούς και δεξιούς) που φοβούνται ότι ο αλυτρωτισμός των γειτόνων τούς κάνει να έχουν άμεσες βλέψεις για την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης να πούμε το εξής: η στρατιωτική ισχύς της ΠΓΔΜ ίσως είναι αρκετά μικρότερη από την αντίστοιχη της Σάμου και είναι υπό αμφισβήτηση το αν διαθέτει καν πολεμική αεροπορία. Αν φοβάται κάποιος ότι η ΠΓΔΜ θα επιχειρήσει να «καταλάβει» την «νότια» Μακεδονία τότε να ψάξει ανάμεσα στους ΝΑΤΟϊκούς φίλους του το ποιος θα τους δώσει τεχνογνωσία, όπλα, τεθωρακισμένα, πυραύλους και αεροπλάνα για να περάσουν τα ελληνικά σύνορα. Σε ό,τι αφορά τους Αριστερούς που υποστηρίζουν τις κουταμάρες για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, δεν έχουμε να προτείνουμε παρά να μελετήσουν τον μαρξισμό ή τουλάχιστον τους ρομαντικούς αστούς φιλελεύθερους για να (ξανα)ανακαλύψουν ότι το «έθνος» είναι νεωτερική έννοια, εμφανίστηκε με την γέννηση του καπιταλισμού και δεν προϋπήρχε.
Και κάτι ακόμα, το 1991 θυμήθηκε η ελληνική αστική τάξη και ο εθνικιστικός βόθρος ότι βόρεια της Ελλάδας υπάρχει ένα κράτος που χρησιμοποιεί επί κοντά 60 χρόνια τον όρο Μακεδονία; Όχι βέβαια. Αυτό που συνέβη με το όψιμο «εθνικό ενδιαφέρον» είναι ότι η Ελλάδα, ένας από τους μικρούς (ιμπερια)ληστές των Βαλκανίων, ως μέλος του ΝΑΤΟ κατανοούσε ότι η διάλυση της Σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας δημιουργούσε μια ρευστή κατάσταση στα Βαλκάνια και ένα αδύναμο μικρό κράτος (η Δημοκρατία της Μακεδονίας) που δεν μπορούσε να αντισταθεί στις ορέξεις του ελληνικού κεφαλαίου (κάτι που σε μεγάλο βαθμό συνέβη με την οικονομική διείσδυση, έως και μέχρι την Σερβία π.χ. η Τράπεζα Πειραιώς). Η ελληνική αστική τάξη, προκειμένου να επικοινωνήσει τα συμφέροντά της επιστράτευσε όλη την εθνικιστική αφήγηση που συμπυκνώθηκε στο σύνθημα «η Μακεδονία είναι Ελληνική». Τελικώς, βρέθηκε η ίδια εγκλωβισμένη μέσα στην εθνικιστική υστερία, ίσως γιατί υιοθετούσε την συνέχεια του ελληνικού έθνους από τον Σωκράτη ως τον Μητσοτάκη. Όλα τα κόμματα (με εξαίρεση το ΚΚΕ) ακόμα και σήμερα είναι δεμένα χειροπόδαρα με τη γραμμή της «σύνθετης» ονομασίας, μια συμβιβαστική λύση που εξαρχής ήταν η ήττα της εθνικιστικής παρωδίας του «καμιά χρήση του όρου Μακεδονία». Κάθε φορά που ανοίγει το ζήτημα της ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ έχουμε την ίδια ιστορία με την ονοματοδοσία. [βλ. και το άρθρο του κ. Μπατίκα για το ίδιο ζήτημα το 2005] Σήμερα, 15 χρόνια μετά τα εθνικιστικά συλλαλητήρια που κορυφώθηκαν το 1993 οι «μακεδονομάχοι» της ΝΔ, των ΑΝΕΛ και του ΣΥΡΙΖΑ (τότε Συνασπισμού) είναι έτοιμοι να άρουν το βέτο και η φασαρία που δημιουργούν είναι μονάχα η μικροπολιτική διάσταση του ζητήματος, το ποιος δηλαδή θα φανεί λιγότερο «προδότης» στα μάτια του εθνικιστικού ακροατηρίου που οι ίδιοι δημιούργησαν και στο ποια θα είναι η τελική εξασφάλιση των συμφερόντων των Ελλήνων κεφαλαιοκρατών. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 80% δεν θέλει τη χρήση του όρου Μακεδονία, τη στιγμή που εδώ και 20 χρόνια είναι δεδομένο ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η γειτονική χώρα ονομάζεται και θα ονομάζεται έτσι (είτε ως ΠΓΔΜ, είτε ως Δημοκρατία της Μακεδονίας, είτε ως Δημοκρατία της Κεντρικής Μακεδονίας, είτε ως Νέα Μακεδονία κλπ). Αυτή είναι η αθλιότητα του εθνικισμού και αυτή ακριβώς τον κάνει τόσο επικίνδυνο και δηλητηριώδη για τις σχέσεις μεταξύ των λαών των Βαλκανίων. Ταυτόχρονα είναι και η συγκολλητική ουσία που φέρνει τον εργάτη να παλεύει δίπλα στον ταξικό του δήμιο, το ελληνικό κεφάλαιο.
Τι πρέπει να γίνει;
Γαργάρα λοιπόν το ζήτημα του ΝΑΤΟ. Σύσσωμος ο ελληνικός αστικός κόσμος ετοιμάζεται για την ομαλή προσγείωση των εθνικιστικών υστεριών των αρχών του 1990 στον ρεαλισμό του Ιμπεριαλισμού. Είναι η Αριστερά ικανή να αντισταθεί στην κρυφή γοητεία του εθνικισμού και του ελληνικού Μεγαλοϊδεατισμού; Μάλλον όχι. Αν κάτι θα έπρεπε να συζητάγαμε σήμερα είναι το πως θα αποτρέψουμε όχι μόνο την εξάπλωση και την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, αλλά πρώτα και κύρια την αποχώρηση της Ελλάδος. Αν έχουμε να δώσουμε σαν λαός ένα αγώνα, αυτός δεν είναι να υπερασπίσουμε την όποια τελική «εθνική θέση» για το Μακεδονικό, αλλά να παλέψουμε ενάντια στην κυβέρνηση, την αντιπολίτευση και συνολικά τον αστικό κόσμο που μας θυσιάζει στο βωμό των συμφερόντων της αστικής «μας» τάξης στα Βαλκάνια και την Μεσόγειο. Να παλέψουμε να βγει η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ, ενάντια στη συμμετοχή της Ελλάδας στην ληστεία των χωρών που δεν ανήκουν σε αυτό.
Να αναγνωρίσουμε στο γειτονικό κράτος το δικαίωμα να ονομάζεται όπως επιθυμεί. Δεν γίνεται να μιλάει κάποιος για συναδέλφωση των λαών των Βαλκανίων και να απαγορεύει στο γειτονικό κράτος να χρησιμοποιεί τον όρο Μακεδονία, επειδή θίγει την ελληνική εθνικιστική αφήγηση. Όσοι ειδικά το κάνουν στο όνομα της Αριστεράς είναι καταγέλαστοι, αν όχι επικίνδυνοι κολαούζοι της αστικής «μας» τάξης.
Να ευχηθούμε, η εκατέρωθεν εθνικιστική αθλιότητα να ναυαγήσει την ενταξιακή πορεία της ΠΓΔΜ και να μην μπει στην μεγάλη ΝΑΤΟϊκή «οικογένεια». Να ευχηθούμε και στη δική μας αστική τάξη να ξεβρακωθεί και να εξευτελιστεί στις διαπραγματεύσεις, να αποδείξει ότι είναι ένας ληστής των Βαλκανίων και όχι θεματοφύλακας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εμείς δεν πρέπει να προστρέξουμε να σώσουμε την τιμή της ξεπουπουλιασμένης ελληνικής αστικής τάξης και του πολιτικού της προσωπικού. Είναι συνένοχη και συνυπεύθυνη για την πολιτική αναταραχή στη γειτονική χώρα τα τελευταία χρόνια.
Αν πρέπει να γίνει σώνει και ντε κάποιο συλλαλητήριο για το «Μακεδονικό» αυτό πρέπει να έχει χαρακτήρα αντι-εθνικιστικό, αντι-ιμπεριαλιστικό και αντι-κυβερνητικό. Στόχος να είναι το Ελληνικό Κοινοβούλιο και η Αμερικάνικη Πρεσβεία. Το εργατικό κίνημα της Ελλάδας και η Ελληνική Αριστερά, οφείλουν να αποκρούσουν χωρίς περιστροφές την εγκληματική πολιτική της ελληνικής άρχουσας τάξης.
15/01/2018
Σ.Τ.
ΥΓ. Μιας και ο ένας εταίρος της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας και «μακεδονομάχος» Π. Καμμένος υποστηρίζει πως η λύση που θα βρεθεί για την ονομασία πρέπει να επικυρωθεί με Δημοψήφισμα από τον ελληνικό λαό, να τον καλέσουμε (και αυτόν και όσους καλοβλέπουν την πρόταση αυτή) να θέσει και ένα δεύτερο ερώτημα: να γίνει ή να μην γίνει άρση του βέτο;
Θα ήταν πολύ ευχάριστο να δούμε αδελφωμένο το αστικό πολιτικό προσωπικό με τα συγκροτήματα των ΜΜΕ και τους εθνικιστές όλων των αποχρώσεων να μας λένε το αν πρέπει ή δεν πρέπει να μοιραστούμε την Ιμπεριαλιστική λεία μαζί με τους γείτονες. Εμπρός λοιπόν!
[1] Η αμερικανική βάση στο Κόσσοβο (KFOR- αμερικανική δύναμη Κοσσόβου) ονομάζεται Camp Bondsteel προς τιμήν του βετερνάνου επιλοχία James Leroy Bondsteel που τιμήθηκε με το μετάλλιο της τιμής για τις υπηρεσίες του στον πόλεμο του Βιετνάμ. Συνολική δύναμη του ΝΑΤΟ 16000 στρατιώτες από 34 χώρες.
[2] http://www.dw.com/en/macedonia-prime-minister-gruevski-agrees-to-step-down/a-18981614
[3] https://www.lee.senate.gov/public/index.cfm/press-releases?ID=B5BD5596-25C8-495F-A8B1-A4D248649C04
[4] https://www.nytimes.com/2017/03/01/world/europe/after-trump-win-anti-soros-forces-are-emboldened-in-eastern-europe.html?_r=0
[5] αναπληρωτής βοηθός γραμματέα για τις ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις των ΗΠΑ
[6] http://www.kathimerini.gr/901213/article/epikairothta/kosmos/h-pgdm-vadizei-se-epikindyna--monopatia
[7] http://www.kathimerini.gr/907218/article/epikairothta/kosmos/kazani-poy-vrazei-h-pgdm---prospa8eies-gia-ektonwsh-ths-entashs
[8] στο Κόσσοβο υπάρχουν 4 ορθόδοξα μοναστήρια παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς