Θεωρητικός Διάλογος:

Πρώτο βήμα με θετικά αποτελέσματα

Επιστροφή στους κλασσικούς, απόρριψη της λογικής των σταδίων.

Αναγκαία η συνέχιση της διαδικασίας διαλόγου

Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 13 Μάη και το Σάββατο 14 Μάη στο ΜΑΧ, το διήμερο διαλόγου το οποίο διοργάνωσαν οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και το οποίο ήταν το πρώτο βήμα μιας ευρύτερης διαδικασίας διαλόγου γύρω από τα στρατηγικά ζητήματα που απασχολούν το επαναστατικό κίνημα. Το θέμα αυτής της πρώτης εκδήλωσης ήταν «ο σύγχρονος καπιταλισμός, ο χαρακτήρας και οι αντιθέσεις της ελληνικής κοινωνίας και η στρατηγική της επαναστατικής Αριστεράς».

Η εκδήλωση αυτή, μπορεί να θεωρηθεί συνέχεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε την 1^η Νοέμβρη με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου και υλοποιούσε πρόταση που παρουσιάστηκε στη συγκεκριμένη εκδήλωση, να γίνουν μια σειρά από θεματικές συζητήσεις αντί να συζητιούνται όλα τα ζητήματα σε κάθε εκδήλωση της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Το ξεπέρασμα αυτού του στυλ εκδηλώσεων όπου «όλοι μιλάνε για όλα και από λίγο» είναι σίγουρα προωθητικό, όπως και η πραγματοποίηση μιας εκδήλωσης – συζήτησης που διαμορφώνει έδαφος για να εκφραστούν και να αναμετρηθούν όλες οι διαφορετικές αντιλήψεις, σε αντίθεση με την ατέρμονη επανάληψη της γνωστής εκδήλωσης «για την Αριστερά της εποχής μας», όπου όλοι αυτολογοκρίνονται παραμένοντας στα ζητήματα που «μας ενώνουν».

Σε σχέση με την διαδικασία στο διήμερο 13 – 14 Μάη κι έχοντας παρακολουθήσει τις ομιλίες, θα θέλαμε να καταγράψουμε συνοπτικά κάποια συμπεράσματα. Ένα πρώτο θετικό στοιχείο της συγκεκριμένης συζήτησης, είναι η «επιστροφή στους κλασσικούς». Από το σύνολο, σχεδόν, των τοποθετήσεων φάνηκε ότι καθίσταται και πάλι «νόμιμη» η αναφορά στους κλασσικούς του μαρξισμού, κάτι που συνιστά βήμα μπροστά σε σχέση με την δεκαετία του ’90 όταν και το προβάδισμα είχαν διάφοροι «νέοι» θεωρητικοί. Η ιδεολογική πίεση από την αστική τάξη εκείνη την περίοδο, εκδηλωνόταν με την δυσφήμιση του μαρξισμού και την αντικομμουνιστική ρητορεία οδηγώντας πολλούς αγωνιστές σε θεωρίες πιο «συμβατές» με το γενικότερο κλίμα. Η γοητεία του «εναλλακτικού μαρξισμού», φαίνεται πλέον να ξεθωριάζει, σαν αποτέλεσμα και της αποτυχίας αυτών των αντιλήψεων σε πολιτικό επίπεδο. Η παγίωση του «κλασσικού» μαρξισμού σαν βασικό πεδίο αναφοράς της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, θα βοηθήσει αποφασιστικά στην ενίσχυση των επαναστατικών αντιλήψεων.

Σε ότι αφορά τη συζήτηση αυτή καθ’ εαυτή, το βασικό ζήτημα, στο οποίο παρέπεμπε και ο τίτλος της εκδήλωσης, τον ελληνικό καπιταλισμό και τη θέση του στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, οι απόψεις που κατατέθηκαν είχαν σημαντικές αποκλίσεις, ωστόσο υπήρξε γενική συμφωνία για το χαρακτήρα της επαναστατικής διαδικασίας. Από όλες τις πλευρές απορρίφθηκε η λογική των σταδίων κι εκτιμήθηκε ότι η επανάσταση στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική. Αυτή η σύγκλιση απόψεων, θεωρούμε ότι αποτελεί το δεύτερο θετικό στοιχείο της διαδικασίας και μια σημαντική παρακαταθήκη για την παραπέρα συζήτηση.

Παράπλευρο ζήτημα που απασχόλησε τους συμμετέχοντες ήταν η θεωρία ότι βρισκόμαστε σε νέο στάδιο του καπιταλισμού. Οι ομιλητές που την υποστήριξαν, παρουσίασαν μια εκδοχή αυτής της αντίληψης, διαφορετική από την αυθεντική θεωρία των οικονομολόγων Fine και Harris. Από την εκδοχή που παρουσιάστηκε, απουσίαζε το βασικό κριτήριο περιοδολόγησης, που είχε αντικατασταθεί από μια σειρά ασύνδετα στοιχεία, με αποτέλεσμα η θέση ότι έχουμε περάσει σε ένα νέο στάδιο του καπιταλισμού να παρουσιάζεται σαν αξίωμα χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση.

Σημαντικό στοιχείο της διαδικασίας που πρέπει να σχολιαστεί είναι και η συμμετοχή του κόσμου σε αυτή. Έτσι, την πρώτη μέρα του διημέρου πέρασαν γύρω στα 250 άτομα, ενώ την δεύτερη μέρα η συμμετοχή ήταν πολύ μικρότερη. Δεν ξεπέρασαν τους 100 οι αγωνιστές που παρακολούθησαν το πρωί του Σαββάτου. Η συμμετοχή αυτή σε καμία περίπτωση δεν είναι αμελητέα. Όμως, με δεδομένο ότι η διαδικασία αυτή έχει συνδεθεί από κάποιες δυνάμεις με τις προσπάθειες για τη συγκρότηση «πόλου της ριζοσπαστικής αριστεράς», δεν μπορεί παρά να τύχει σύγκρισης, με την παρουσία πάνω από 700 αγωνιστών σε παλαιότερη εκδήλωση που είχε πραγματοποιηθεί στον ίδιο χώρο με θέμα τη συγκρότηση του «πόλου».

Γνώμη μας είναι ότι αυτή η διαφορά αποτελεί, κατ’ αρχήν, δείγμα της αποϊδεολογικοποίησης των αγωνιστών, ιδιαίτερα των νέων που προσεγγίζουν επαναστατικές αντιλήψεις. Είναι επίσης, σύμπτωμα που οφείλεται σε μια πλατιά διαδεδομένη αυταπάτη, ότι είναι δυνατόν με μια απλή συγκόλληση οργανώσεων, σχημάτων και αγωνιστών, χωρίς ιδιαίτερη συζήτηση και χωρίς πολλά – πολλά ιδεολογικά ζητήματα ληγμένα, αλλά με μια απλή πολιτική συμφωνία, να συγκροτηθεί μια αξιόμαχη επαναστατική πολιτική δύναμη. Αυτό το πολιτικό σχέδιο, το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να απογοητεύει αγωνιστές και να σπαταλάει πολύτιμες δυνάμεις. Προϋπόθεση για να εμφανιστεί μια αξιόμαχη επαναστατική πολιτική δύναμη είναι να τσακιστεί αυτή η αυταπάτη και να περιθωριοποιηθούν πολιτικά οι δυνάμεις που – συνειδητά ή όχι – τη διαδίδουν ή την ενισχύουν.

Τέλος, ήταν φυσικό να τεθεί στη συζήτηση και το θέμα του «πόλου» και η σχέση του με τη συγκεκριμένη διαδικασία. Δύο ήταν οι τάσεις που εμφανίστηκαν σε αυτό το θέμα. Μία που ξεκαθάριζε ότι το βασικό ζητούμενο είναι η οικοδόμηση επαναστατικής οργάνωσης και ότι η διαδικασία διαλόγου μπορεί να συμβάλλει στην ενιαιομετωπική δράση μεταξύ των δυνάμεων που συμμετέχουν. Και μία που δήλωνε ότι προσδοκά μια ενοποίηση σε ανώτερο επίπεδο των δυνάμεων αυτών.

Συνολικά, η διαδικασία ήταν θετική και η ανάγκη συνέχισης του διαλόγου δείχνει επιτακτική, ενώ σε σχέση με τα βασικά ζητήματα που τέθηκαν, αναφέρουμε (αναγκαστικά συνοπτικά λόγω χώρου) τα εξής:

Ο ιμπεριαλισμός είναι βαθμίδα ανάπτυξης του καπιταλισμού και το αν μια χώρα είναι ιμπεριαλιστική ή όχι έχει σχέση με το αν ο καπιταλισμός σε αυτή τη χώρα έχει φτάσει σε αυτήν τη βαθμίδα ανάπτυξης ή όχι. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν έχει σχέση με τις εξωτερικές σχέσεις του κάθε εθνικού καπιταλισμού, ούτε με επιμέρους οικονομικά στοιχεία (εισαγωγές – εξαγωγές, ύπαρξη βαριάς βιομηχανίας κλπ.) Ο καπιταλισμός στην Ελλάδα έχει περάσει στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, πρέπει επομένως να μιλάμε για ελληνικό ιμπεριαλισμό και να αναφερόμαστε στην Ελλάδα σαν μια ιμπεριαλιστική χώρα, σαν μια χώρα που συμμετέχει στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα. Η θέση του ελληνικού ιμπεριαλισμού σε αυτή την αλυσίδα εξαρτάται από επιμέρους στοιχεία (στρατιωτική, διπλωματική ισχύς, βαθμός συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, ισχύς των εθνικών μονοπωλίων κλπ.) με βάση τα οποία κατατάσσεται σε ενδιάμεση θέση. Υπολείπεται σε ισχύ των μεγάλων δυνάμεων, είναι ισχυρότερος από άλλες περιφερειακές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Σε σχέση με το ζήτημα του «πόλου», γνώμη μας είναι ότι η συγκεκριμένη διαδικασία διαλόγου, μπορεί να βοηθήσει στο ξεκαθάρισμα αντιλήψεων, στην άνοδο του θεωρητικού επιπέδου του δυναμικού που έχει σαν πολιτική αναφορά την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, στην περιθωριοποίηση λανθασμένων αντιλήψεων κι ενδεχομένως σε συγκλίσεις ανάμεσα σε πολιτικές δυνάμεις. Η ενιαιομετωπική δράση στο κίνημα είναι αναγκαία και μπορεί να υπάρξει (όπως ήδη υπάρχει) και με δυνάμεις που δε συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία και δεν θα περάσει σε κάποιο ανώτερο επίπεδο μέσω αυτού του διαλόγου. Όσο για το ενδεχόμενο να προκύψει μια ποιοτικά ανώτερη πολιτική συλλογικότητα μέσω αυτής της διαδικασίας, αυτό πρέπει να αποκλειστεί κατηγορηματικά και να γίνει σαφές ιδιαίτερα στους νέους αγωνιστές. Πόλος με την κυριολεκτική έννοια του όρου, δηλαδή ισχυρή πολιτική δύναμη, μπορεί να δημιουργηθεί μόνο κάτω από τη σημαία μίας οργάνωσης κι επομένως απαιτείται πολύ βαθύτερη, συστηματική και μακροχρόνια δουλειά.