Η καπιταλιστική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη! Πώς θα την απαντήσουμε;

Η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών του κόσμου μαστίζονται από την πανδημία του κοροναϊού. Χιλιάδες είναι οι νεκροί και οι άρρωστοι και εκατοντάδες χιλιάδες οι νοσούντες. Ο μισός πληθυσμός της γης βρίσκεται σε περιορισμό. Η ευθύνη του κράτους εξαντλείται κυρίως στην επιβολή κατασταλτικών μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας. Όταν οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις λένε ότι  «το κράτος είναι εδώ» και ότι «είμαστε θωρακισμένοι», δεν εννοούν το δημόσιο σύστημα υγείας και περίθαλψης, αλλά την αστυνομία και τον στρατό.

Η προσφυγή κυρίως σε διοικητικά και κατασταλτικά μέτρα αναδεικνύει την ανικανότητα αυτών των κυβερνήσεων: δεν μπορούν αλλά και δεν θέλουν να προστατέψουν αποτελεσματικά το γενικό πληθυσμό από την επιδημία ενισχύοντας αποφασιστικά τις δημόσιες δομές υγείας και υπερασπίζοντας τους εργαζόμενους και το λαό. Στην Ελλάδα ούτε και τις προσλήψεις ιατρικού προσωπικού που έλεγαν ότι θα κάνουν δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κάνουν. Η λύση για τους κυβερνώντες βρίσκεται εκεί που είναι λογικό να την βρουν οι νεοφιλελεύθεροι απολογητές του καπιταλισμού: όχι στους γιατρούς, στο νοσοκομειακό προσωπικό, στη δημόσια υγεία και περίθαλψη αλλά στους αστυνόμους, στην ουσία δηλαδή του αστικού κράτους, την καταστολή! Είναι χαρακτηριστικό και σημαδιακό το γεγονός της πρόσληψης 1.500 αστυνομικών λίγες μέρες πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Ακόμα και σήμερα δεν έχουν προσλάβει αντίστοιχο αριθμό γιατρών!

Η πανδημία του κοροναϊού αποκάλυψε την ανικανότητα και την απροθυμία του καπιταλιστικού συστήματος και των καπιταλιστικών κυβερνήσεων να προστατέψουν τον πληθυσμό των χωρών-κρατών ακόμα και στα κέντρα του καπιταλισμού.

Αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο έχουμε χιλιάδες θανάτους επειδή τα συστήματα υγείας δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες και οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις δεν είναι διατεθειμένες να τα ενισχύσουν. Πολλοί από τους θανόντες θα μπορούσαν να σωθούν αν τα συστήματα υγείας βρισκόταν σε καλύτερη κατάσταση. Οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις είναι ανίκανες να προστατέψουν αποτελεσματικά τον πληθυσμό των χωρών τους. Όχι μόνο δεν αναβάθμισαν αλλά φρόντισαν να ξεχαρβαλώσουν το δημόσιο σύστημα υγείας και να μπουκώσουν με χρήμα τους καπιταλιστές στην ιδιωτική υγεία σε βάρος της υγείας της εργατικής τάξης και του λαού, απομυζώντας παράλληλα τα ασφαλιστικά τους ταμεία.

Η πανδημία πυροδότησε την - αναμενόμενη - νέα φάση ύφεσης που φαίνεται να αγκαλιάζει το σύνολο του καπιταλιστικού κόσμου. Η νέα φάση της κρίσης επηρεάζει και τις χώρες που δεν πέρασαν σε ύφεση την περασμένη δεκαετία (π.χ. Κίνα) και τις χώρες που είχαν καταφέρει να ανακάμψουν ξεπερνώντας τα προ κρίσης επίπεδα ανάπτυξης, αλλά και τις χώρες που δεν είχαν καταφέρει να συνέλθουν από την προηγούμενη φάση, όπως η Ελλάδα. Οι αρχικές εκτιμήσεις για την επίδραση της πανδημίας υπολογίζουν ότι η ύφεση στην Ελλάδα θα πλησιάσει διψήφια ποσοστά. Σημαντική θα είναι η επίδραση της πανδημίας στις κρατικές δαπάνες και εισπράξεις. Η αναμενόμενη αύξηση του δημόσιου δανεισμού ξανανοίγει τη συζήτηση για το ευρωομόλογο, δηλαδή για κοινό δανεισμό των χωρών της ευρωζώνης με τις πλάτες της Γερμανίας, η οποία απαιτεί νέα μνημόνια για νέο δανεισμό μέσω του ESM. Η πανδημία οδηγεί σε επανεκκίνηση της καπιταλιστικής κρίσης.

Σε αυτές τις συνθήκες οξύνονται όλες οι αντιθέσεις ανάμεσα στους ξεχωριστούς καπιταλιστές και ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη και για αυτό το λόγο μπαίνουν σε δοκιμασία και οι καπιταλιστικές ενώσεις όπως η ΕΕ και τονίζεται ξανά το έθνος-κράτος και ο προστατευτισμός σε αυτήν τη βάση. Η όξυνση αυτών των αντιθέσεων αυξάνει τον κίνδυνο των πολεμικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων.

Όπως και στην προηγούμενη κρίση έτσι και τώρα οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις παίρνουν μέτρα για να πληρώσει την κρίση η εργατική τάξη: με το παραπέρα σμπαράλιασμα των εργασιακών της σχέσεων, την πτώση των μισθών, την απελευθέρωση των απολύσεων που θα επιφέρει ραγδαία αύξηση της ανεργίας, την περιστολή όλων των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων της κλπ.

Την ίδια στιγμή, όσο αφορά στην Ελλάδα, η καπιταλιστική οικονομία, το ΑΕΠ, συρρικνώνεται και θα συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί, οι μνημονιακές δεσμεύσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα παραμένουν δεσμεύσεις που πρέπει να ικανοποιηθούν πάση θυσία, η ανεργία εκτινάσσεται στα ύψη. Η διαφορά με την πρόσφατη-προηγούμενη κρίση βρίσκεται στο γεγονός ότι: έχουν ήδη μεσολαβήσει τρία επίσημα μνημόνια και εκατοντάδες αντεργατικοί-αντιλαϊκοί νόμοι και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, η εργατική τάξη και ο εργαζόμενος λαός βρίσκονται κάτω από την επήρεια και το πέλμα του μνημονιακού καθεστώτος, έχουν δεχθεί πολλαπλά χτυπήματα στο εισόδημα και στα δικαιώματά τους και οι οικονομικές αντοχές είναι πλέον μειωμένες στο ελάχιστο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός που αποκάλυψε μια πρόσφατη έρευνα, η οποία κατέδειξε ότι το 65% του πληθυσμού δεν έχει ούτε 1.000 ευρώ καταθέσεις.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι οργανώσεις που έχουν αναφορά στην εργατική τάξη καλούνται να απαντήσουν:

• Θα αντιμετωπίσουμε την παρούσα κρίση σαν τη μήτρα της επανάστασης και κάτω από το πρίσμα πως «Μια νέα επανάσταση είναι δυνατή μόνο ως συνέπεια μιας νέας κρίσης. Είναι ωστόσο τόσο σίγουρη όσο και αυτή η κρίση…», ή θα επαναληφθεί η προηγούμενη αμυντική, άγονη και αδιέξοδη αντιμετώπιση της; «Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού».
• Θα δείξουμε τη βούληση και θα βρούμε τον τρόπο να αναδείξουμε την άμεση αναγκαιότητα της επανάστασης σαν μονόδρομο για τη διάσωση της υγείας του λαού και τη διεύρυνση των εργατικών κατακτήσεων και δικαιωμάτων ή αυτά θα γίνουν, για μια ακόμα φορά, θυσία στο βωμό της διάσωσης των καπιταλιστών;
• Θα περιοριστούμε σε μια γκρίνια και σε μια αέναη προγραμματική και ιδεολογική ζύμωση ή θα προβάλουμε εδώ και τώρα πολιτική πρόταση εξόδου από την οικονομική και υγειονομική κρίση από τη σκοπιά των εργατικών συμφερόντων και στην κατεύθυνση της πραγμάτωσης της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης;
•  Θα επιτρέψουμε να πρυτανεύσει ξανά η λογική του μικρότερου κακού στις διάφορες παραλλαγές του (χθες δεξιά-αντιδεξιά, σήμερα Ελλάδα αντί Ιταλία-Ισπανία);
• Θα περιοριστούμε να γράφουμε άρθρα ιδεολογικής ζύμωσης σε σχέση με την ανωτερότητα του σοσιαλισμού, που η κοινωνία δεν γνώρισε, έναντι του καπιταλισμού, ή θα αναδείξουμε την αναγκαιότητα της προλεταριακής επανάστασης και τις κατακτήσεις της νικηφόρας έκβασής της, που η κοινωνία γνώρισε, σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής;
• Θα φέρουμε στο προσκήνιο αυτήν την αναγκαιότητα και θα επιχειρηματολογήσουμε για τα επιτεύγματά της, αυτά της καταργημένης ιδιωτικής ιδιοκτησίας στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής κηρύσσοντας έτσι της έναρξη της διαδικασίας κοινωνικοποίησης τους, πράγμα που έδωσε την δυνατότητα για τον κεντρικό δημοκρατικό σχεδιασμό της παραγωγής, ή θα περιοριστούμε σε μια γκρίνια και σε προτάσεις σωτηρίας προς την κυβέρνηση;

Ποιος είναι αυτός που θα ικανοποιήσει τα αιτήματα του μαζικού συνδικαλιστικού κινήματος σε σχέση με την προστασία της υγείας, των εργασιακών δικαιωμάτων, της εργασίας γενικότερα;

Ποιος μπορεί και θέλει να προχωρήσει άμεσα:

• Στην επίταξη των ιδιωτικών μονάδων υγείας και στην ένταξή τους στον κεντρικό κρατικό σχεδιασμό;
• Να εξασφαλίσει την προμήθεια των νοσοκομείων με όλα τα αναγκαία μέσα που ζητάνε οι ίδιοι οι υγειονομικοί, που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τι χρειάζεται εδώ και τώρα;
• Να ανοίξει όλες τις ΜΕΘ και να προχωρήσει στην πρόσληψη όλου του αναγκαίου υγειονομικού προσωπικού;
• Να απαγορεύσει τις απολύσεις και να προχωρήσει στην κρατικοποίηση χωρίς αποζημίωση των μονάδων παραγωγής που κλείνουν και την λειτουργία τους κάτω από εργατικό έλεγχο;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη που μας έκλεισε σε καραντίνα και που διπλασίασε τις αμοιβές των καπιταλιστών στην υγεία σε βάρος των ασφαλιστικών μας ταμείων και που θέτει επίσης σε καραντίνα τα εργατικά δικαιώματα ή ο Τσίπρας που υποτάχτηκε στους τοκογλύφους-δανειστές και στο σύστημα και διαιώνισε το μνημονιακό καθεστώς;

Τα αιτήματα του κινήματος δεν θα τα ικανοποιήσει ούτε ο Μητσοτάκης, ούτε ο Τσίπρας, ούτε καμία καπιταλιστική κυβέρνηση. Τέτοιου είδους κυβερνήσεις φυσικά και δεν πρόκειται να επιτάξουν ή να κρατικοποιήσουν τις επιχειρήσεις στην υγεία και αλλού από τη στιγμή που είναι κερδοφόρες. Αυτό μπορούν να το κάνουν σε κάποιες από αυτές που χρήζουν διάσωσης λόγω της κρίσης για να τις αποδώσουν ξανά κερδοφόρες στους ίδιους ή άλλους καπιταλιστές.

Ούτε όμως είναι υπόθεση του σοσιαλισμού η ικανοποίηση των αιτημάτων του κινήματος.

Είναι υπόθεση της προλεταριακής επανάστασης, της δικτατορίας του προλεταριάτου, η οποία αποτελεί την μοναδική πόρτα για την είσοδο στο σοσιαλισμό-κομμουνισμό!

Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε και να οξύνουμε την κρίση στο επίπεδο της εξουσίας, έστω και αν αυτό σήμερα φαντάζει αδύνατο. Από τη μία, το μαζικό κίνημα πρέπει να βρει τρόπους αγωνιστικής διεκδίκησης των αιτημάτων του μέσα σε αυτές τις ιδιόμορφες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Και από την άλλη, οι πολιτικές δυνάμεις που έχουν αναφορά σε αυτό πρέπει να κινηθούν γοργά στην κατεύθυνση της κατάθεσης πολιτικής πρότασης διεξόδου από την παρούσα κρίση, αντιμετωπίζοντας συγχρόνως την υγειονομική κρίση που έχει ξεσπάσει. Υιοθετώντας τα αιτήματα του μαζικού κινήματος και δεσμευόμενες για την ικανοποίησή τους και την διεύρυνσή τους.

Οι κομμουνιστές όπου και αν βρίσκονται πρέπει να κατανοήσουν την κατάσταση που διαμορφώνεται λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης η οποία φέρνει στην ημερήσια διάταξη την επανάσταση και μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες για το ξέσπασμά της. Και πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση του συντονισμού των δυνάμεων που έχουν αναφορά σε αυτή και που θέλουν να εργαστούν για το ξέσπασμα και την νικηφόρα έκβασή της.

Δημήτρης Κάβουρας